Για να απαντήσουμε σ’ αυτό το ερώτημα θα πρέπει πρώτα να ορίσουμε τι είναι συμπληρώματα διατροφής.
Ετυμολογικά και μόνο να επεξεγαστούμε τον όρο, εννοούμε οτι είναι ουσίες οι οποίες μπορούν να συμπληρώσουν τις ανάγκες μας σε θρεπτικά στοιχεία - βιταμίνες - μέταλλα (ιχνοστοιχεία) αλλά και διάφορες εργογόνες ουσίες τις οποίες είναι αδύνατον να πάρουμε από την διατροφή μας είτε λόγω άτακτου ωραρίου, είτε λόγω υψηλών απαιτήσεων (εξαντλητική άσκηση), είτε λόγω κακών διατροφικών συνηθειών / γευστικών προτιμήσεων.
Θα πρέπει επίσης να προσθέσουμε ότι ορισμένα συμπληρώματα διατροφής τελευταίας γενιάς αφορούν στοιχεία τα οποία δεν θα μπορούσαν να αντικατασταθούν με την καλή διατροφή διότι είναι ουσίες μηχανικά και χημικά επεξεργασμένες αφ’ ενός με τρόπο τέτοιο που ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να επεξεργαστεί και αφ’ ετέρου επειδή οι ουσίες αυτές βρίσκονται διασκορπισμένες σε τόση μεγάλη γκάμα τροφών ώστε να μην μπορούν να συγκεντρωθούν από τρόφιμα κοινής διατροφής.
Ο σύγχρονος επαγγελματικός αθλητισμός είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικός πράγμα που σημαίνει πολλές ώρες σκληρής σωματικής αλλά και πνευματικής καταπόνησης. Επίσης επιβαρυντικά δρουν οι τυχόν τραυματισμοί, τα συνεχή ταξίδια και η ψυχολογική πίεση των αγώνων.
Αυτοί οι παράγοντες στο σύνολό τους αυξάνουν τις απαιτήσεις για θρεπτικά στοιχεία: βιταμίνες, μέταλλα, ουσίες οι οποίες ευνοούν την παραγωγή και την μεγιστοποίηση ενέργειας αλλά και την ανάρρωση από σκληρές προπονήσεις και τραυματισμούς.
Αν θα θέλαμε να κάνουμε έναν διαχωρισμό και να κατηγοριοποιήσουμε τα συμπληρώματα διατροφής θα μπορούσαμε να τα χωρίσουμε σε οκτώ βασικές κατηγορίες:
1) Συμπληρώματα που αφορούν την αύξηση του μυϊκού ιστού
2) Συμπληρώματα που αφορούν την βελτίωση της έκκρισης της τεστοστερόνης
3) Συμπληρώματα που αφορούν την μείωση του λιπώδους ιστού
4) Συμπληρώματα που αφορούν τον έλεγχο της δράσης της ινσουλίνης
5) Συμπληρώματα πρωτεϊνών αμινοξέων - υποκατάστατα γευμάτων και αύξησης βάρους
6) Συμπληρώματα που αφορούν την βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος, την μείωση του πόνου και την υγεία των αρθρώσεων
7) Συμπληρώματα που αφορούν την βελτίωση της πνευματικής λειτουργίας
8) Συμπληρώματα που αφορούν διάφορες δράσεις
Για να εντοπίσουμε πιθανά προβλήματα και να προτείνουμε συμπληρώματα σε κάποιον αθλητή πρέπει πρώτα να έχουμε το αματολογικό και βιοχημικό του προφίλ από συγκεκριμμένες εξετάσεις αίματος, να αναλύσουμε τον τρόπο ζωής του, το είδος του αθλήματος που υπηρετεί, την ένταση και την διάρκεια των προπονητικών ερεθισμάτων, τις ώρες ανάρρωσης (ξεκούρασης και ύπνου), τις γευστικές του προτιμήσεις, τις θρησκευτικές του αντιλήψεις (υπάρχουν θρησκείες με διατροφικούς περιορισμούς) αλλά και τις ιδιαιτερότητες του ψυχισμού του.
Επίσης πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχουν συμπληρώματα - παγίδες για τους αθλητές με ουσίες οι οποίες ή είναι απαγορευμένες ή (υπό προϋποθέσεις ορμονικών ανωμαλιών) μπορούν να μετατραπούν στον ανθρώπινο οργανισμό σε απαγορευμένες και να δώσουν θετικό δείγμα σε έλεγχο αντιντόπινγκ. Συνεπώς κανένας αθλητής δεν πρέπει ανεξέλεγκτα να χρησιμοποιεί συμπληρώματα που του έχουν προτείνει άνθρωποι αμφιβόλου επιστημονικής κατάρτισης ή συναθλητές του διότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη της υγείας του αλλά και σε θετικό δείγμα ντοπινγκ.
_______________________________________________________________
Αθλούμαι εντατικά αλλά όχι σε αγωνιστικό επίπεδο. Έχει νόημα να παίρνω συμπληρώματα;
Όχι. Τα συμπληρώματα διατροφής είναι κατάλληλα να συμπληρώνουν μόνο υψηλές απαιτήσεις αθλητικής προσπάθειας και όχι ερασιτέχνες αθλητές.
Ο γιος μου είναι 13 ετών και παίζει ποδόσφαιρο. Από ποιά ηλικία μπορεί να παίρνει συμπληρώματα;
Τα συμπληρώματα δεν χρησιμοποιούνται με γνώμονα την ηλικία αλλά τις απαιτήσεις του οργανισμού μας και τις εντάσεις των προπονητικών ερεθισμάτων.
Είμαι 60 ετών και τρέχω μεγάλες αποστάσεις (περίπου 50 km την εβδομάδα). Τι συμπληρώματα θα με ωφελούσαν;
Στους δρόμους μεγάλων αποστάσεων συνήθως έχουμε ελαφρύ μεταβολισμό (μείωση του φυσικού μας βάρους). Θα ωφεληθούμε λοιπόν από σωστή αγωγή συμπληρωματικής διατροφής για αντικαταβολισμό και ταχύτερη ανάρρωση.
Υπάρχει κάποιος ελεγκτικός μηχανισμός που να εγγυάται την ποιότητα και ασφάλεια των συμπληρωμάτων διατροφής;
¨Ολα τα νόμιμα σκευάσματα πρέπει να έχουν άδεια από τον ΕΟΦ (Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων) και αυτό αναγράφεται υποχρεωτικά στην συσκευασία.