Αθλητίατρος & Όχι… “Αθλίατρος”

Κε Λεβάκο ποιες είναι οι ανάγκες που καλείται να καλύψει ο γιατρός της οµάδας στο σύγχρονο ποδόσφαιρο;

Η ιατρική κάλυψη µιας σύγχρονης ποδοσφαιρικής οµάδας χρειαζεται να είναι πλεον τοσο πολύπλευρη που είναι αδύνατον για ένα µεµονωµένο γιατρό, οποιασδήποτε ειδικότητας, να προσφέρει αυτή την κάλυψη µόνος. Αντίθετα συνειδητοποιούµε όλο και περισσότερο ότι πλήρης κάλυψη µπορεί να προσφερθεί µόνο από µια πλειάδα ειδικοτήτων ενω ο γιατρός της οµάδας πρέπει να έχει πιο πολύ τον ρόλο του συντονιστή.

 

Δηλαδή τι ειδικότητος γιατρός πρέπει να είναι δίπλα στην οµάδα;

Επειδή τα περισσότερα προβλήµατα στο ποδόσφαιρο είναι µυοσκελετικά η ειδικότητα που προτιµάται ως γιατρός οµάδας είναι ο ορθοπαιδικός χειρούργος. Αν σκεφτούµε όµως ότι ο µέσος όρος των επεµβάσεων που θα χρειαστούν ετησίως σε µια οµάδα Α' Εθνικής δεν είναι πάνω από τρεις βλέπουµε ότι το χειρουργικό κοµµάτι είναι εν τέλει µικρό.

Αντίθετα, η πλειονότητα των µυοσκελετικών προβληµάτων αντιµετωπίζονται µε αυτό που ονοµάζουµε συντηρητική (µη χειρουργική) αγωγή. Δηλαδή κάποια θεραπεία µε αντιφλεγµονώδη, τοπικές εγχύσεις, οστεοπαθητική κινητοποίηση, φυσιοθεραπευτική αγωγή, παθητική υποστήριξη µε τεχνικές περίδεσης (taping) κλπ.

Για να απαντήσω εποµένως στην ερώτησή σας ο γιατρός της οµάδας θα πρέπει να είναι είτε ορθοπαιδικός ο οποίος δεν ασχολείται µε το χειρουργικό κοµµάτι αλλά ειδικεύεται στην συντηρητική αθλητιατρική είτε ένας φυσίατρος µε την υποειδικότητα του αθλητίατρου. Εννοείται ότι πάντα υπάρχει stand by ορθοπαιδικός χειρούργος για εκτίµηση των σοβαρότερων περιστατικών.

 

Εν τέλει ποιο είναι το σωστό αθλίατρος ή αθλητίατρος;

Ορθοπαιδικός ή ορθοπεδικός ; Φυσιοθεραπευτής ή φυσικοθεραπευτής; Συχνά υπάρχει παράλληλη χρήση κάποιων όρων παρ' όλες τις προσπάθειες των συλλογικών οργάνων. Προσωπικά επιµένω στην χρήση του "αθλητίατρος" µάλλον γιατί κάθε φορά που µε λένε αθλίατρο νιώθω λίγο άθλιος (γέλια).

 

Όσον αφορά τα µη ορθοπαιδικά προβλήµατα ποια είναι αυτά στο ποδόσφαιρο;

Είναι ότι µπορεί να φανταστεί κανείς - ιώσεις, γαστρεντερίτιδες, αµυγδαλίτιδες, προβλήµατα στα δόντια, προβλήµατα στα νύχια των ποδιών, κάλλους, δερµατίτιδες και ότι καλείται να αντιµετωπίσει καθηµερινά ένας γενικός γιατρός.

 

Ποιες είναι οι συχνότερες κακώσεις στο ποδόσφαιρο;

Ενώ υπάρχουν στατιστικά στοιχεία από µελέτες που έχουν γίνει σε πολλές χώρες η µεθοδολογία που ακολουθείται δεν είναι πάντα ικανοποιητικού επιπέδου. Υπάρχει τελευταία µια διεθνής κινητικότητα εκ µέρους FIFA / UEFA για την δηµιουργία ενιαίων βάσεων δεδοµένων στις αθλητικές κακώσεις.

Ένα από τα πιο καλά µηχανογραφηµένα συστήµατα το οποίο χρησιµοποιώ προσωπικά για συλλογή στοιχείων είναι το σύστηµα της National Collegiate Association of America (NCAA) µε το οποίο έχουµε ήδη συλλέξει µεγάλη ποσότητα στοιχείων τα τελευταία χρόνια. Τα στοιχεία αυτά συµπίπτουν σε µεγάλο βαθµό µε αυτά των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών και δείχνουν, όπως θα περίµενε κανείς, ότι τα τρία πιο συχνά σηµεία κακώσεων στο ποδόσφαιρο είναι η ποδοκνηµική, το γόνατο, και η περιοχή του µηρού (συµπεριλαµβανοµένου του βουβώνα και των κάτω κοιλιακών).

 

Όσον αφορά τον χειρουργικό τοµέα ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις;

Η µεγαλύτερη εξέλιξη στον 20ο αιώνα όσον αφορά την χειρουργική των αθλητικών κακώσεων συντελέσθηκε στις δεκαετίες του '70 και '80 µε την ανάπτυξη της αρθροσκόπησης. Όπως ίσως γνωρίζετε το αρθροσκόπιο είναι ένας λεπτός σωλήνας µε οπτικές ίνες ο οποίος συνδέεται σε µια κάµερα και µας δίνει έτσι εικόνα από το εσωτερικό των αρθρώσεων. Το αρθροσκόπιο µπαίνει από µια µικρή τρύπα που ανοίγουµε στο δέρµα ενώ από άλλες συµπληρωµατικές οπές µπορούµε να βάλουµε άλλα πολύ λεπτά εργαλεία για αυτό το είδος της χειρουργικής.

Τελευταία, εκτός από τα µηχανικά εργαλεία (µικροσκοπικά ψαλιδάκια, µπασκέτες κλπ) έχουν βγει και πολλά ηλεκτρονικά εργαλεία (laser, ραδιοσυχνότητες) τα οποία κάνουν εξάχνωση η συρρίκνωση των ιστών µέσα στις αρθρώσεις.

 

Αρθροσκόπηση γίνεται µόνο στο γόνατο;

Όχι πλέον µόνο στο γόνατο. Η αρθροσκόπηση ξεκίνησε από την Ιαπωνία την δεκαετία του '50 και στα '60 µεταδόθηκε στην Αµερική όπου και τελειοποιήθηκε. Σύντοµα εκτός από το κλασσικό αρθροσκόπιο του γόνατος κατασκευάσθηκαν και κάποια λεπτότερα αρθροσκοπια έτσι ώστε σήµερα να είναι πλέον εφικτή η αρθροσκοπικη χειρουργική ακόµη και σε αρθρώσεις των δακτύλων.

Στο ποδόσφαιρο η αρθροσκόπηση του γόνατος είναι βέβαια η πιο συνήθης µε συχνότερες ενδείξεις την µηνισκεκτοµή, την πλαστική του προσθίου χιαστού συνδέσµου και την χονδροπλαστική. Ακολουθεί η αρθροσκόπηση της ποδοκνηµικής µε συχνότερη ένδειξη την αφαίρεση οστεοφύτων.

 

Όσον αφορά τις διαγνωστικές δυνατότητες ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις;

Αυτό το οποίο έφερε επανάσταση την τελευταία εικοσαετία στην απεικόνιση των αθλητικών κακώσεων είναι αναµφισβήτητα η µαγνητική τοµογραφία του µυοσκελετικού συστήµατος. Είναι µια τεχνική η οποία άνοιξε νέους ορίζοντες και η οποία συνεχώς εξελίσσεται. Σύντοµα µάλιστα θα έχουµε τη δυνατότητα να κάνουµε και δυναµικό MRI δηλαδή µαγνητική τοµογραφία µε την άρθρωση σε κίνηση για ακόµη καλύτερη αξιολόγηση.

 

Πόσο σηµαντική είναι κατά τη γνώµη σας η πρόληψη στις αθλητικές κακώσεις;

Πολλή σηµαντική. Δύσκολος τοµέας βέβαια γιατί προϋποθέτει εξονυχιστική αξιολόγηση των αθλητών αλλά επίσης και πολύ καλή συνεργασία του ιατρικού µε το προπονητικό team. Οι εργοµετρικές εξετάσεις που γίνονται για να εκθέσουν τα "αδύνατα" σηµεία του κάθε ποδοσφαιριστή πρέπει να είναι βέβαια καλά ελεγχόµενες. Έτσι, εφ' όσον η αξιολόγηση είναι αξιόπιστη και αποδίδεται η πρέπουσα σηµασία στα αποτελέσµατα των µετρήσεων είναι αποδεδειγµένο ότι έχουµε στατιστικά σηµαντική µείωση των τραυµατισµών.

Για να σας εξηγήσω τι εννοώ µια ανισοσκελία η ελαφρά δισκοπάθεια δεν δηµιουργεί σοβαρό πρόβληµα και ως εκ τούτου σπάνια χρειάζεται θεραπεία στους µη αθλητές. Αντίθετα εφ' όσον διαπιστωθεί σε ένα επαγγελµατία αθλητή πρέπει να δοθεί άµεσα προληπτική αγωγή. Διαφορετικά οδηγούµαστε σε µια κατάσταση στην οποία επαναλαµβανόµενοι τραυµατισµοί µπορεί να σηµάνουν ακόµη και το τέλος της καριέρας του.

 

Πως βλέπετε γενικά το επίπεδο της αθλητιατρικής στην Ελλάδα - παρόν και µέλλον ;

Γενικά βλέπω ότι υπάρχει µια συνεχής άνοδος του επιπέδου. Μπορούµε να πούµε ότι όλες οι επεµβάσεις που γίνονται στο εξωτερικό µπορούν πλέον να γίνουν εξ ίσου καλά και στην χώρα µας. Το 1995 που ήρθα στην Ελλάδα όλες οι πλαστικές προσθίων χιαστών γίνονταν µε ανοικτές µεθόδους ενώ οι αρθροσκοπικές επεµβάσεις σε άλλες αρθρώσεις πλην του γόνατος ήταν ακόµη άγνωστες. Σήµερα οι αρθροσκοπικές επεµβάσεις είναι πλέον ρουτίνα και τα περισσότερα νοσοκοµεία και κλινικές έχουν επενδύσει σηµαντικά ποσά για αρθροσκοπικό εξοπλισµό.

Το µεγάλο πρόβληµα ωστόσο βρίσκεται στην εκπαίδευση της επόµενης γενιάς. Στα πιο πολλά δηµόσια νοσοκοµεία που παρέχουν ειδικότητα δεν υπάρχει ο χρόνος και ίσως η οικονοµική άνεση ώστε να διδαχθούν οι νέοι ορθοπαιδικοί αρθροσκοπικές τεχνικές. Μια επέµβαση µε ανοικτή χειρουργική τεχνική είναι συνήθως πολύ φθηνότερη καθώς το κόστος των ειδικών υλικών που χρησιµοποιούνται στην αρθροσκόπηση είναι υψηλό και συνεχώς σκαρφαλώνει. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα οι νέοι ορθοπαιδικοί που τελειώνουν ειδικότητα και θέλουν να ασχοληθούν µε την αθλητιατρική να µαθητεύουν συνήθως δίπλα σε καταξιωµένους αρθροσκόπους του ιδιωτικού τοµέα.