Η σπονδυλική στήλη (spinal column) είναι η βασική <κολώνα> του μυοσκελετικού συστήματος η οποία σταθεροποιεί τον κορμό και το κεφάλι μας ενώ προστατεύει όλα τα νεύρα τα οποία κατεβαίνουν από τον εγκέφαλο προς την περιφέρεια.
Αποτελείται από μικρά πεπλατυσμένα κόκκαλα κυλινδρικού σχήματος που ονομάζονται σπόνδυλοι (vertebrae) και είναι τοποθετημένοι ο ένας πάνω στον άλλο με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζουν τα φυσικά τόξα της σπονδυλικής στήλης.
Η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ - cervical spine) αποτελείται από 7 σπονδύλους οι οποίοι αρχίζουν στην βάση του κρανίου και τελειώνουν πάνω από τις ωμοπλάτες.
Η θωρακική μοίρα (ΘΜΣΣ - thoracic spine) αποτελείται από 12 σπονδύλους στην περιοχή του θώρακα από τους οποίους αρχίζουν τα πλευρά που σχηματίζουν τον θωρακικό κλωβό.
Η οσφυϊκή μοίρα (ΟΜΣΣ - lumbar spine) αποτελείται από 5 σπονδύλους οι οποίοι είναι οι μεγαλύτεροι του σώματος γιατί δέχονται το πιο μεγάλο βάρος.
Τα τμήματα της σπονδυλικής στήλης, όταν την βλέπουμε από το πλάι, σχηματίζουν κάποια τόξα.
Το τόξο του άνω τμήματος (αυχενική μοίρα - cervical spine) και του κάτω τμήματος (οσφυϊκή μοίρα - lumbar spine) μοιάζουν με ένα C ανοικτό προς τα πίσω και αυτό ονομάζεται λόρδωση (lordosis). Αντίθετα το μεσαίο τμήμα (θωρακική μοίρα - thoracic spine) σχηματίζει ένα C ανοικτό προς τα εμπρός σε αντίθετη φορά με τα άλλα δύο τμήματα. Αυτό ονομάζεται κύφωση (kyphosis).
Αυτές οι καμπύλες είναι σημαντικές για να εξισορροπούν το σώμα και μας βοηθούν να στεκόμαστε ίσια. Αν κάποιο από αυτά τα τόξα αυξηθεί ή μειωθεί έχουμε μια ανισορροπία και αυτό το ονομάζουμε σπονδυλική παραμόρφωση (spinal deformity). Η λεγόμενη <καμπούρα> είναι η αυξημένη κύφωση της θωρακικής μοίρας.
Ένας άλλος τύπος παραμόρφωσης είναι η σκολίωση (scoliosis). Την σκολίωση μπορούμε να την δούμε όταν κοιτάξουμε την σπονδυλική στήλη από πίσω. Κανονικά, από αυτή την γωνία, η σπονδυλική στήλη φαίνεται ολόισια σαν ένα κεφαλαίο Ι. Αντίθετα στην σκολίωση θα δούμε πλάγια παραμόρφωση του άξονα που την μετατρέπει σε ένα S.
ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ
ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ ΚΑΙ ΝΕΥΡΑ
Ο νωτιαίος μυελός (spinal cord) αρχίζει από τον εγκέφαλο και κατεβαίνει κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης. Περνάει από μια τρύπα στο πίσω μέρος του κάθε σπονδύλου μέσα δηλ. από το λεγόμενο σπονδυλικό κανάλι (spinal canal). Στο ύψος του κάθε σπονδύλου υπάρχουν πλαϊνά ανοίγματα (foramina) από τα οποία βγαίνουν νεύρα από τον νωτιαίο μυελό προς την περιφέρεια (spinal nerves). Έτσι όλο αυτό το σύστημα είναι σε θέση να μεταδίδει μηνύματα από τον εγκέφαλο προς τους μυς.
ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί σύνδεσμοι (ligaments) οι οποίοι σταθεροποιούν μεμονωμένα επίπεδα αλλά και ολόκληρα τμήματα της σπονδυλικής στήλης ενισχύοντας ετσι τον ρόλο της σαν υποστηρικτή όλου του μυοσκελετικού συστήματος.
ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΙ ΔΙΣΚΟΙ
Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι (intervertebral discs) βρίσκονται ανάμεσα στους σπονδύλους και το πάχος τους είναι από 10 ως 15 χιλιοστά. Αποτελούνται από 2 τμήματα: τον πυρήνα (nucleus pulposus), ο οποίος είναι στο κέντρο του δίσκου, αποτελείται από μυξώδες υλικό σαν πηκτό ζελέ και δίνει στον δίσκο ελαστικότητα. Το περιφερικό κομμάτι του δίσκου είναι ο ινώδης δακτύλιος (annulus fibrosus) ο οποίος περιβάλλει το κεντρικό τμήμα και αποτελείται από ίνες κολλαγόνου.
Όταν στεκόμαστε ή περπατάμε το βάρος πιέζει τον δίσκο και ο πυρήνας διατείνεται αλλά ο ινώδης δακτύλιος τον συγκρατεί. Αυτό το σύστημα μπορεί να αντέξει τεράστια φορτία (π.χ., στην άρση βαρών) σε όλο το τόξο κίνησης. Θα λέγαμε ότι οι δίσκοι είναι ουσιαστικά τα αμορτισέρ της σπονδυλικής στήλης.
Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι ένας πολύ σημαντικός ανατομικός σχηματισμός. Υπάρχουν πολλά μικρά αισθητικά νεύρα τα οποία καταλήγουν στην περιοχή του ινώδους δακτυλίου και γι’ αυτό όταν υπάρχει ρήξη του δακτυλίου προξενείται πόνος.
FACET JOINTS
Στα οπίσθια τόξα των σπονδύλων οι σπόνδυλοι ενώνονται με μικρές αρθρώσεις οι οποίες ονομάζονται facet joints. Οι μικρές αυτές αρθρώσεις έχουν χόνδρο όπως όλες οι αρθρώσεις του σώματος και είναι πολύ σημαντικές επειδή επιτρέπουν την κάμψη/ έκταση αλλά και την στροφή των σπονδύλων μεταξύ τους και επομένως ολόκληρου τουκορμού. Συχνά παθαίνουν αρθρίτιδα όπως και άλλες αρθρώσεις στο ανθρώπινο σώμα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ένα μηχανικού τύπου πόνο στην σπονδυλική στήλη.
